Mùa xuân năm ngoái, một nhóm các giám đốc điều hành Nissan tập trung tại trụ sở chính của công ty ở Yokohama, Nhật Bản. Họ nhìn chằm chằm vào chiếc bản đồ thế giới đang được đánh dấu màu chằng chịt.
Màu đỏ ám chỉ những quốc gia chặn ô tô xuất khẩu từ Trung Quốc. Màu vàng cho những nơi có nguy cơ chặn trong tương lai. Màu xám có thể đặt ra một số hạn chế, còn màu xanh lá chỉ những nước không giới hạn.
Mục đích của cuộc họp hôm đó nhằm tìm hiểu xem Nissan có nên nỗ lực xuất khẩu ô tô sản xuất tại Trung Quốc hay không, ngay cả khi căng thẳng địa chính trị gia tăng. Các giám đốc điều hành nhận ra khoảng 60% các quốc gia nằm trong vùng “xanh” hoặc “xám”.
“Nhìn vào bản đồ, bạn có thể thấy rằng 80% thị trường có thể chấp nhận ô tô do Trung Quốc sản xuất”, Masashi Matsuyama, người đứng đầu đơn vị đầu tư của Nissan tại Trung Quốc, cho biết.
Và thế là, Nissan quyết định thực hiện kế hoạch xuất khẩu của mình. Vào tháng 11, nhà sản xuất ô tô thông báo sẽ bắt đầu vận chuyển xe sản xuất từ Trung Quốc vào năm 2025, bao gồm cả xe hybrid và xe điện.
Cùng với Nissan, Ford, Tesla và BYD cũng đang tăng cường xuất khẩu từ Trung Quốc. Động thái của họ nhấn mạnh căng thẳng địa chính trị đang định hình lại ngành công nghiệp ô tô như thế nào, từ đó thúc đẩy các nhà sản xuất ô tô cập nhật chiến lược về nơi họ sẽ sản xuất và mua bán.
Thế giới ngày càng trở nên phân cực. Nhiều nhà sản xuất ô tô toàn cầu xem xét tăng cường xuất khẩu từ Trung Quốc chứ không phải Mỹ. Một số quốc gia tại Đông Nam Á và Trung Đông nằm trong danh sách được quan tâm.
Volkswagen, nhà sản xuất ô tô nước ngoài lớn nhất ở Trung Quốc, có kế hoạch giữ một số công nghệ do Trung Quốc phát triển để hạn chế hậu quả từ căng thẳng địa chính trị. Gần đây hãng đã phải ngừng nhập khẩu hàng nghìn chiếc ô tô có chứa linh kiện Trung Quốc bị trừng phạt vào Mỹ.
Các hạn chế có thể là tin buồn đối với người tiêu dùng bởi xe Trung Quốc rẻ, mẫu mã đẹp. Phần còn lại, có thể đến từ Mỹ, đa phần đều đắt tiền và chính sách áp dụng cho xe điện cũng chậm hơn.
“Công nghệ mới khó có thể mở rộng với tốc độ tương tự tại các thị trường trưởng thành như Mỹ, nơi sẽ ngày càng bị cô lập. Công nghệ mới sẽ được phân phối ở mức giá cao”, Bill Russo, giám đốc điều hành của Auto Mobility, một công ty có trụ sở tại Thượng Hải, cho biết.
Được biết tại Mỹ, do nhu cầu với xe điện mất đà, một số công ty buộc phải trì hoãn kế hoạch. Trong khi đó, tại Trung Quốc, thị trường xe điện lớn nhất thế giới, phần lớn vẫn đang đầu tư mạnh mẽ ngay cả khi cạnh tranh trở nên quá khắc nghiệt.
Nỗi lo thế giới tràn ngập hàng nhập khẩu giá rẻ của Trung Quốc đang gia tăng ở một số khu vực. Năm ngoái, Trung Quốc đã vượt qua Nhật Bản để trở thành nước xuất khẩu ô tô lớn nhất khi vận chuyển khoảng 5 triệu xe ra nước ngoài. Các điểm đến lớn nhất bao gồm Mexico, Úc và Ả Rập Xê-Út.
Tất nhiên, ô tô Trung Quốc hiếm khi được nhìn thấy ở Mỹ do mức thuế áp đặt quá cao. Vào tháng 2, Tổng thống Joe Biden đã ra lệnh cho Bộ Thương mại mở một cuộc điều tra phần mềm do nước ngoài sản xuất nhằm ngăn chặn xe điện Trung Quốc tràn ngập thị trường.
Hiện tại, các nhà sản xuất ô tô toàn cầu đều muốn định vị Trung Quốc như một trung tâm xuất khẩu. Tesla xuất khẩu ô tô sản xuất tại Thượng Hải sang rất nhiều khu vực, bao gồm cả châu Á-Thái Bình Dương. Dữ liệu từ Hiệp hội Xe khách Trung Quốc cho thấy hãng đã xuất khẩu khoảng 344.000 xe ra nước ngoài vào năm ngoái, tăng 27% so với một năm trước đó. Ford, vốn đang vật lộn với doanh số bán hàng sụt giảm ở Trung Quốc, hiện đang nhắm tới thị trường Đông Nam Á và châu Mỹ. Họ cho biết đã xuất khẩu hơn 100.000 xe từ Trung Quốc vào năm ngoái.
Tại Thái Lan, thị phần của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản truyền thống bao gồm Toyota và Nissan đã giảm xuống 78% vào năm 2023 từ mức 85% một năm trước đó. Nguyên nhân phần lớn do các thương hiệu Trung Quốc chiếm doanh số áp đảo. Thành công chủ yếu đến từ chính sách giá rẻ bất ngờ.
Cụ thể, một trong những loại xe điện phổ biến nhất là Wuling Hong Guang Mini chỉ có giá 5.000 USD. Tại triển lãm ô tô Thượng Hải trước đó, BYD cũng đã tung ra một chiếc hatchback có tên là Seagull chỉ với giá dưới 11,000 USD.
“Tôi đã thử lái một số thương hiệu EV của Trung Quốc, và trời ơi, châu Âu chắc chắn sẽ gặp rắc rối”, Tu Le, giám đốc điều hành của Sino Auto Insights, một công ty tư vấn chuyên về ô tô Trung Quốc, nói.
Các thương hiệu Mỹ, bao gồm cả Tesla, từ lâu đã muốn sản xuất những chiếc xe điện giá rẻ – “chén thánh” trong công cuộc giúp nó trở thành người dẫn đầu. Chúng đáp ứng được nhu cầu người tiêu dùng, đồng thời thuyết phục thành công nhà đầu tư phố Wall đẩy mạnh sản xuất. Dẫu vậy, gần 20 năm trôi qua, chiếc xe rẻ nhất của Tesla, Model 3 sedan, vẫn có giá tới 43.000 USD.
“Liệu các công ty Trung Quốc có thể làm nên chuyện chỉ nhờ xe điện? Câu trả lời là có. Ai mà không muốn những xe giá cả phải chăng chứ?”, Bill Russo, cựu giám đốc điều hành của Chrysler kiêm CEO của Automobility, một công ty tư vấn có trụ sở tại Thượng Hải, nói với Insider.
Theo: WSJ, BI
