Narong Yuenyonghattaporn, công chức đã nghỉ hưu ở Bangkok, mua xe điện do GAC Aion sản xuất vào đầu năm nay. Ông là một trong những tài xế ở xứ sở chùa vàng đang ngày càng tăng, mua xe điện Trung Quốc sản xuất tại Thái Lan. Giới chuyên gia nhận định Thái Lan đang cố trở thành một trong những quốc gia đứng đầu trong cuộc chiến giành quyền thống trị thị trường ôtô toàn cầu.
Hai năm qua, các hãng Trung Quốc bao gồm BYD, GAC Aion, Chery đã công bố kế hoạch xây dựng nhà máy tại Thái Lan. Các nhà máy của BYD và GAC Aion đã bắt đầu hoạt động vào tháng 7. Cho đến nay, tổng số tiền đầu tư xây nhà máy của các hãng Trung Quốc vào thị trường Thái Lan là ít nhất 1,4 tỷ USD.
Chiếc xe của ông Narong là một trong 80.000 xe điện mà hiệp hội xe điện Thái Lan dự kiến sẽ được đăng ký trong năm nay. Năm ngoái, có 76.739 xe điện (BEV) đã đăng ký, theo dữ liệu của chính phủ Thái Lan, gấp 6,5 lần so với năm 2022.
Trung Quốc đang thâm nhập vào các thị trường vốn từ lâu do các nhà sản xuất ôtô từ Nhật Bản, Mỹ, Đức thống trị. Kể từ khoảng 2020, các thương hiệu ôtô Trung Quốc, đặc biệt là xe điện, mở rộng ra các thị trường quốc tế để tìm kiếm thêm doanh thu, khi sự cạnh tranh khốc liệt và tình trạng cung vượt cầu trong nước làm giảm thị phần.
Khi bị những rào cản địa chính trị khiến việc mua xe Trung Quốc tại châu Âu và Bắc Mỹ trở nên khó hơn, các nhà sản xuất ôtô Trung Quốc đang tích cực thâm nhập vào các thị trường có thu nhập trung bình như Thái Lan, Indonesia, Brazil, Malaysia và Argentina, nơi thường không có nhiều sự cạnh tranh từ các công ty ôtô trong nước.
Tại Thái Lan, các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc bắt đầu thách thức các thương hiệu Nhật Bản. Có thể thấy qua việc công ty Trung Quốc mua các biển quảng cáo khổng lồ tại các vị trí đắc địa, như cao tốc giữa sân bay Suvarnabhumi và Bangkok. Tại thành phố này, các showroom chỉ có xe Trung Quốc dần mọc lên nhiều, và các nhà máy sản xuất xe điện Trung Quốc chỉ cách Bangkok chưa đầy hai giờ lái xe. Ước tính khi đi vào hoạt động, các nhà máy sản xuất xe Trung Quốc tại Thái Lan có thể cho sản lượng 320.000 xe mỗi năm.
Theo các chuyên gia, các yếu tố khiến Thái Lan trở nên hấp dẫn đối với các hãng ôtô Trung Quốc là có mối quan hệ thân thiện giữa hai nước, chuỗi cung ứng ôtô đã phát triển tốt, vị trí trung tâm giúp dễ giao thương với các nước trong khu vực Đông Nam Á, và Thái Lan có thị trường ôtô trong nước lớn so với phần còn lại của khu vực. Việc đặt nhà máy lắp ráp ôtô trong nước còn giúp các công ty Trung Quốc hưởng các ưu đãi về thuế quan.
Theo Tổ chức Lao động Quốc tế, ngành sản xuất ôtô chiếm 10% GDP của Thái Lan, đóng góp khoảng 850.000 việc làm. Lịch sử sản xuất ôtô của nước này bắt đầu từ những năm 1960, khi các hãng Nhật Bản như Toyota, Nissan và Mitsubishi mở nhà máy tại quốc gia này. Không lâu sau đó, các thương hiệu Mỹ và châu Âu nối gót.
Ngay từ đầu, Thái Lan đã đưa ra ưu đãi cùng chính sách thuế quan để biến mình thành trung tâm sản xuất ôtô trong khu vực, thu hút các hãng nước ngoài mở nhà máy. Thỏa thuận thương mại của Thái Lan với ASEAN, cũng có nghĩa là các nhà sản xuất ôtô được hưởng mức thuế xuất khẩu thấp hơn khi bán trong khu vực. Bên cạnh đó, thuế nhập khẩu cao của chính phủ Thái Lan, lên tới 80% đối với xe con, 30% đối với bán tải càng khuyến khích các hãng ôtô tiếp tục sản xuất tại Thái Lan.
Hiện tại, chính phủ Thái Lan đang đặt cược xe điện sẽ cho phép họ duy trì vị thế “Thủ phủ sản xuất ôtô của Đông Nam Á”. Bangkok có kế hoạch “30@30”, với mục tiêu xe điện chiếm 30% tổng số xe được sản xuất vào năm 2030. Vào đầu năm 2022, Thái Lan đã phê duyệt một gói ưu đãi để thúc đẩy ngành xe điện trong nước, với mục tiêu cuối cùng là biến Thái Lan thành trung tâm sản xuất xe điện trong khu vực.
Tuy vậy vẫn còn một số rào cản mà hãng xe điện Trung Quốc đang phải đối mặt ở Thái Lan, ví dụ như về số lượng trạm sạc không đồng đều, chỉ tập trung ở các thành phố lớn và hiếm thấy ở các vùng núi ví dụ như Chiang Mai.
Toyota vẫn là hãng xe dẫn đầu tại Thái Lan vào năm ngoái với 265.949 xe được bán ra, theo sau là Isuzu, Honda và Ford. BYD đứng thứ 6 với 30.432 xe bán ra, chỉ kém Mitsubishi đứng thứ 5 2.000 xe. Tổng cộng, các thương hiệu Trung Quốc chiếm 11% thị phần xe mới, tăng gấp đôi so với năm trước, trong khi doanh số xe Nhật Bản giảm. Các thương hiệu Trung Quốc chiếm khoảng 80% doanh số xe điện tại Thái Lan vào năm ngoái.
